Mystieke Belevenis als Genot

Niemand reageerde op de vermeldingen van mystiek in het boek van Huub Mous over de 'bekering' van Gerard Reve. Ook Jos Heitmann niet in zijn kritiek:

Jos Heitmann & Modernisme in Lourdes

 

van 8 maart 2014.
Huub vermeldt dit enigermate met spijt in zijn essay The Long Way Home van 9 maart 2014.
Zijn reactie op de reacties van zijn boek over de 'bekering' van Gerard Reve, vindt plaats met een stukje achtergrondgeschiedenis van de weerstand veler uitgevers. Maar Huub is er toch maar in geslaagd zijn boek te laten verschijnen en dat is een prestatie van jewelste.

Mystiek
Wat is mystiek? Ik weet het niet, ik associeer het met het ijlen in dampen van de Pythia in het heiligdom van Appollo te Delphi. Echter was die meid politiek en commercieel, de katholieke ijlsters waren dit niet.
Bij protestanten komen mystiek, wonderen en heiligen niet voor.

Ik definieer zonder raadpleging van naslagwerken dat mystiek een hoge(re) vervoering van geestestoestand is die na vele jaren ijzingwekkende oefening en ascese leidt tot extase, die herinnerd kan worden en opgeschreven. Altijd is er begeleiding van deskundigen in naam van de roomskatholieke kerk. Ik las hierover in Johann Joseph von Görres Christliche Mystiek, 19e eeuw. Dit proces tot het komen hiertoe kan wel vijftien jaren duren zodat de razend snelle psychedelische toestand d.m.v. de moderne geestverruimende middelen wel duidelijk het lichaam ernstige schade toebrengen.

Begeleiding
Hierin is de kerk consequent wil zij niet in later tijden geschandaliseerd worden. Altijd wordt een bisschop ingeschakeld, ook een notaris om de acten op te stellen. Deze kunnen later gebruikt worden in een procedure als zalig- of heiligverklaring. Ik begin hoe het niet moet. Waar ik het gekocht heb, ik weet het niet meer, het boekje ligt binnen handbereik maar ik pak het niet, zijn de ijltoestanden van non Faustina. Haar naam is mooi maar haar gedrag is kut. Het gaat maar door, het ene na het andere gedaas en we worden er niets wijzer van. Na een kanjer van een spelfout krijg je toch het idee dat ze niet alleen begeleid is geworden door haar biechtvader maar eerder gestuurd. Dat ga je toch wel venijnig worden wat voor duistere praktijken er in de roomskatholieke kerk beoefend worden!

De Groten als Theresia
Dat zijn ongetwijfeld de Joods-katholieke Theresia en haar partner Johannes. Dezen hebben een ware lijdensweg afgelegd om de extase te bereiken. Niet alleen met voorgaande discipline doch ook met auto-castigatio en lijden. Misschien worden deze als genot ervaren. Görres schrijft hierover, althans haar/de omgeving ervaart deze inspiratie zo wel. Er zijn er toch maar die de omgekeerde weg zoeken naar geluk! Het handschrift van Theresia is prachtig doch geloof ik dat ze haar aantekeningen 'in het net' heeft overgeschreven.

Risico van Jeanne
Zonder coach ga je eraan, dat weten we van Jeanne. Zij krijgt ingevingen wat de Kerk moet doen, de kerk met haar leergezag staat dan buiten spel. Dit wordt niet gepikt. In een Frans litterair blad vroeger las ik dat een encyclopedist en wie acht zijn belezenheid niet?, twijfelt aan het bestaan van Jeanne. Maar dat kan je ook over Karel de Grote zeggen, die heeft als analfabeet niets persoonlijks nagelaten dan alleen bastaarden.

Therese
Ze woonde te Lisieux en is uit een doordrenkt katholieke familie. Zij en haar zus Céline traden in, zo jong als ze is straalt ze een magnetiserend religieus geluk uit, Onbegrijpelijk maar het schijnt te kunnen. Ik had op school, het St-Ignatiuscollege, nimmer van haar gehoord en eenmaal uit Franse boeken wel, raadpleegde ik in de UB voorhandene canonisatiestukken. Schokkend is dat zij erin geluisd is door een chicaneur namens Taxil die onder valse naam haar tot reactie wist te brengen maar dat heeft haar heiligverklaring niet  in de weg gelegd.

Peerdeman
Wat ik ook gelezen heb, het is eerder ijlen en nachtmerrie (door de Satan het bed uitgegooid worden) dan mystiek. Desondanks vond er niet door Bomers maar wel door Punt een zeker fiat plaats wat niet zozeer op de persoon van Peertje gericht is als als wel op de vrijlating van devotie en pelgrimage.
Dit is het in alle eeuwen zo geweest: de inkomsten gaan voor het waarheidsgehalte van de mythe. Of het mystiek is waag ik te betwijfelen maar geen enkele deskundige kon haar ontmaskeren als bedriegster.

Bernadette
Ik ga haar verhaal niet vertellen maar weet dat tien jaren voor haar in haar omgeving drie tieners een spelletje hebben gespeeld met een bloedende Maria. Die zijn ontmaskerd. De  pelgrims waren dus al voorbereid op de weg richting Pyreneeën.

Huizinga
Schrijft in het begin van zijn HdM al van de gebedspredikers die furore kunnen maken, het volk tot Begeisteriung kunnen brengen en dan wegtrekken naar de volgende stad. Ook hier zijn bedriegers ontmaskerd die een lekker kapitaaltje opspaarden.

Ontmaskering
IJlen, preken en verschijningen, het zijn twee handen op een buik. Maar daartoe behoort ook het spiritisme, de mode der 19e eeuw. Ik ontdekte een merkwaardige overeenkomst in de geestestoestand van de ontmaskerde bedriegers: Beiden gevoelen zich miskend en trekken zich uit de wereld en publiciteit terug om verder zich miskend te voelen en te mokken.

Het gevoel
Dat heb ik gehoord van niemand minder dan mijn moeder. Zelf was zij (slechts) Nederlands-Hervormd gedoopt maar moest ons katholiek opvoeden, dat betekent ons op de plichten wijzen. In de kerk kwam zij echter niet anders dan met de Eerste heilige Communie, het Vormsel en de Plechtige Gelofte, alle in de St.-Willibrorduskerk buiten de Veste, toentertijd nog stampvol. De heilige mis vond zij mystiek, haar echte woord, ze voelde dat er iets belangrijks gebeurt. Maar wat zei ze niet. The Burning Fiery Furnace van Britten vond zij ook mystiek. Nu na het boek van Huub zou je kunnen zeggen dat het ritueel indruk op haar maakt maar misschien is er meer. Zij geloofde ook dat er mannen zijn met aura, dat Jezuïeten hoogstachting verdienen en dat koningin Juliana zowat goddelijk is.

Ikzelf ben altijd nuchter gebleven en liet mij niet vervoeren. Doch heb ik tweemaal naast mij meegemaakt dat de ontvangst van de heilige communie door een jonge vrouw werd ervaren als een orgasme. Ik keek niet en hield mijn mond dicht maar dacht des te meer. Een stap verder en ze is in extase. Dan vraag ik mij af of mystiek niet iets is als een genot? Een muziekwerk in een heerlijke omgeving als het Concertgebouw of de oude Stadsschouwburg geeft mij ook een geluksgevoel! Maar dan kom je na afloop weer op je pootjes terecht. De mysticus weet niet van ophouden maar glijdt linea recta zijn kist in en wordt heilig verklaard. Mystici zijn fanaten.