zaterdag 21 september 2019

Postulaat van Buffon

De meest op de mens gelijkende dieren op grond van uiterlijk of (instinctief) organisatievermogen zijn "hoger" dan andere dieren.
Dus: viervoetigen>vogels>insecten.

Nu gelijkt een paard aardig op een ezel en je vermoedt een gelijke voorouder. Maar pas op: dan hebben mens en aap ook ...

Doch een ezel is niet een "verlaagd" paard.

Voltaire kritisch Joods

Bij Voltaire zijn Joden een laag volk, bijgelovig, onwetend, zonder kunst en handel. Doodden direct vijand, verachtten zedelijk hoogstaande volken...
Ook in zijn Candide zit wat anti-Semitisch. Wijlen Mulisch had dit opgemerkt (die las wel de pas uitgekomen Nederlandse vertaling want zo knap is die nu ook weer niet).
Maar kritiek is omdat Joden noch onder Salomon, noch onder Herodes, Philon van Alexandrië en Josephus fout zijn geweest.

Toch moet je over Joden wel kunnen praten. Meteen ... schreeuwen is onjuist. We zitten immers al 75 jaar na Market Garden, nietwaar?

Idee in of uit

Idées innées - onze geest bevat al het in-/aangeboren idee (des Gods) van het object en indien dit gezien wordt is er een herkenning (Descartes' l'innéisme)
Locke draait het om: de geest is bij geboorte blank en wordt opgevuld.

Locke's empirisme (ervaring) en Kants reine categorieën zouden van veraf nog komen.

Vuureigenschap

Rook stijgt op,
as daalt.

Dit is al een gedicht!

Prénewtoniaans

Vóór-Newtoniaanse begrippen: 
matière éthérée - lucht, voert de planeten mee, "stroomt";
athmosphère - veroorzaakt door particules (Descartes) of wel lading;
                     ~ électrique - ontlading, bliksem;
fluide -bewegend deeltje tot  planeet, dus deze worden bewogen

Nog lang werd de nieuwe kennis van Newton ontkend.

Schrijfkunst

De regels voor de niet-zakelijke briefkunst als door Carroll zijn me wel verouderd. Ik verrichtte de goede schrijverij nog in de 70er-80er. Het hart moet spreken (bij Casanova getrukeerd), niet een verfraaide esprit maar echt zijn.
Met de snelle schrijverij in het internet, chat en mail is alles verloren.
En wie kent nog stilistisch Nederlands? Doordrenking met de klassieken hoeft niet zo maar mag wel als dan niet teveel. We schrijven noch voor God, noch voor de Gids.

Regels gedrag in het openbaar

Nooit bitterheid en gal;
Nooit de dood toewensen;
Nooit ongeluk of behoeftigen beledigen;
Geen affectie in taal;
Wie satirisch is in de rechtszaal beledigt rechter, publiek en zichzelf.

Welvoegelijkheid in privégezelschap

Wel:
Geen harde uitspraken.
Verzachten waar mogelijk.

Niet: 
vertrouwelijk, verwaand (suffisant), bijtend, strijderig en misprijzen.

Zedelijke Opvoeding

Je mag kinderen niet opvoeden met gezindheid tegen de regering.
Wel: geschiedenis van het land en bewondering voor grote mannen.

Het is voor Hollanders ook niet gevaarlijk Franse geschiedenis te lezen.
Een mens mag heus wel het tegengestelde lezen om goed burger te zijn.
Maar over Brutus beter toch maar van niet...

Goed is:
Liefde voor het vaderland;
Onderwerping aan de wet en
Gehoorzaamheid aan de overheid