H.J. Siliakus - Een Mannetjesputter van de Reproductieafdeling

Een waardige, voorname maar toch eenvoudige man, met een gezaghebbende zware stem. Als ik jongmens zijnd met mijn Amsterdamse museumpasje in het Stedelijk vertoefde en mij te langen leste traditioneel begeef naar de reproductieafdeling hoor ik: “Dag Joseph!”, en ontwaarde de heer Siliakus, chef van voornoemde afdeling.

H.J. Siliakus - Een Mannetjesputter

Hendrik Johannes wonend aan de Willem Passtoorsstraat 14 2^e was hij mijn buurman. Een hoekwoning met veel zon en licht. Hij is geboren op 18 december 1898 misschien te Rotterdam en op deze etage woonachtig vanaf 1930. Vergeleken met Peets en Distelbrink dus een der eersten sedert de oplevering door Onze Woning in 1924. Voor de bezettingstijd was hij goudsmit, zijn vrouw, Lamberta Distelbrink, geboren in 4 mei 1900 te Rotterdam, trekster van goudkettingen. Dus ongetwijfeld dat beiden elkaar op deze werkplek gevonden hebben! Ze huwden op 9 juli 1929 te Amsterdam. 

Verrassend dezelfde familienaam Distelbrink aan te treffen, of zij verre familie is van de Distelbrink op 14 huis is, is minder belangrijk als het ooit na te gaan zij aangezien beide families toch geen duidelijke omgang met elkaar hebben. Waarschijnlijk waren beiden wel van protestanten huize, ik zie een deelneming aan een Religieus Socialistisch Verbond (1928) en een Christen-Socialistische kerk te Den Haag (1929) maar of hij dit nu is weet ik niet zeker, wel dat hij vooraf twee adressen heeft gehad in Amsterdam en dat is veraf van Den Haag. Kan zijn dat hij in de oorlog een activiteit heeft verricht met elektriciteits-kabels.

Er zijn in dit gezin twee zonen geboren, Johannes Hendrikus in februari 1924 en Lambertus in maart 1931. Wel een grote afstand tot elkaar! Nu is in 1942 een meisje op Fons Vitae afgestudeerd maar van een dochter is geen informatie.

Begin 50^er zit Siliakus dus in het Stedelijk alwaar jonkheer Sandberg de scepter zwaait. Dr. Claartje Wesselink beschrijft in haar dissertatie (2014) dat deze slim de beïnvloeding van de Duitse bezetter wist te omzeilen maar bij enkele gedwongen tentoonstellingen inzake propaganda voor de Duitse ideologie niet omheen kon. In elk geval was vertoning van abstracte kunst niet toegestaan. Altijd heeft de man mij beleefd bejegend maar eens moet hij zich toch hebben laten ontvallen dat een huisschilder uit Oostenrijk het wel bont gemaakt heeft. Een voorzichtigere formulering is werkelijk niet mogelijk!

Siliakus beroemde zich er op de reproductieafdeling te hebben opgericht met de nieuwste technieken uit die tijd. Zelfs de Amerikanen kwamen poolshoogte nemen hoe hij te werk ging. Landelijk heeft Siliakus dus een vermaardheid gekregen zonder dat dit aan hem te zien was. Het was gewoon een mannetjesputter.

In 1951 werd “Ziliakus” geïnterviewd door De (communistische) Waarheid, waar propaganda werd gemaakt voor ingelijste reproducties in huis zodat kunst het volk alom toegankelijk worde.

Na 1971 reisde ik veel in de bus naar mijn nieuwe woning in Buitenveldert. Ik heb een aantal malen Siliakus zien zitten en wist dat hij even woonachtig was in het doopsgezinde Menno Simonshuis. Het blijkt dat hij maar maar een maand proefgewoond heeft eind 1973. Hij is naar zijn oude stek teruggegaan tot oktober 1884, wij buren wisten dit. Alsdan ging hij definitief naar Menno tot zijn overlijden in februari 1985.

Ook na zijn pensionering bleef Siliakus actief door bonnen te propageren kaarten te laten kopen op de reproductieafdeling. In de Bols Taveerne modereerde hij in 1964 een kunstverkoop. Op 5 maart van  hetzelfde jaar werd Siliakus een diepte-interview afgenomen door Bibeb van Vrij Nederland. Dit magazine is organiserend alle nog niet gedigitaliseerde afleveringen vanaf 1945 tot 1993 zodat onderhavige tekst t.z.t. toegankelijk wordt.

Siliakus was bevriend met de sigarenwinkelier G.A. Versteeg, 2^e Van der Helststraat/Pastelstraat.

JAH

AMSTERDAM

23-7-2015
Bijgewerkt 19-1-2017