Anton Mussert's Rijkdom

De cijfers doen je wel duizelen; begrippen als verlies- en winstrekening, balanstotaal, vermogen en winst. Dit wordt me echt teveel en daarom moet ik me beperken tot een puur persoonlijke indruk op grond van mijn generale kennis en dit specifieke artikel uit het verzetsblad.

Allereerst mijn verbazing hoe een in het verzet activistische man aan Mussert's cijfers kon komen. Toch is het zo dat hij zelf niet angstvallig de openbaarheid behoeft te vermijden, de man kan net zo goed een behoorlijke functie hebben in de financiële wereld en aldus zonder al te veel op te vallen cijfermateriaal verzamelen. Maar weer niet zo volledig als hij aan het slot toch om medewerking verzoekt (meer) bronnen te noemen. Zijn verzetsactiviteit is vanzelfsprekend geheim.

Er waren voor de Beweging twee hoofdstromen van inkomsten:
1. De Nationale Pers.
2. "NENASU".

1. Je kunt verwachten dat N.S.B.-drukwerk niet zomaar door elke uitgever werd geaccepteerd. Een eigen pers is een bittere noodzaak, hetgeen ook 'n Domela Nieuwenhuis allang wist een eigen pers voor zijn revolutionaire lectuur te moeten hebben. Om deze kostbare inboedel te beschermen bezat hij zelfs een revolver, allerminst anarchistisch zou je zeggen, maar het moest wel, iemand zou kunnen inbreken en sabotage verrichten. Doch neem ik aan dat Musserts WA-mannen zijn gebouw en hoofdkwartier wel bewaakten.

Poster voor werving bewaking van de Beweging

Het drukkerswezen bracht Mussert geen windeieren. De cijfers schommelen tussen 50 en 150 mille. Er zijn boekingsbenamingen in feite als persoonlijke gift aan de Leider. Om dit te doorzien moet je wel verstand hebben van boekhouding! We weten dus in welke hoek onze schrijver te vinden is. Het "bedrijfsdoeleind" is dus Mussert zelf.

2. "NENASU", acroniem voor Stichting Nederlands Nationaal-Socialistische Uitgeverij.
Ook hier forse bedragen die de zak van de leider in vloeiden. Er wordt niet gezegd dat dit declaraties zijn van verrichte kosten voor zijn rondreizende politieke activiteit maar dan nog, als deze "vergoedingen" naar zijn privé-adres gaan is het allicht (zelf-)verrijking. Een Gemeente-bankpasje als bij 'n gulle heertje spelende globaalreizende burgemeester bestond nog niet. Een naaimachine voor Neelie was wel te gek.
Na de vele cijfers lezen we over gift, douceur en de boeking "bedrijfsdoeleind" maar weten we al dat dit een smoes is voor eigen geldstroom.

A. Mussert - Opening van een gemaal

Prachtig is de zin:

"Uit het vorenstaande blijkt, dat het Leiderschap Mussert belangrijk meer op brengt dan zijn gewezen functie bij den Provincialen Waterstaat." (Hoofdingenieur Provinciale Waterstaat Utrecht - aanleg Amsterdamsch-Rijnkanaal.)

Kortom: cumulatie van inkomen waarvan Mussert zelf(s) zijn tegenstanders verweet.



Musserts Eer en Geweten. (februari 1944). Vrij Nederland J4, No. 10. 6-7.

"Er zal recht gedaan worden", verzekert het Verzet

Maar de idee tot recht komt van de regering in ballingschap te Londen. Het Verzet geeft een eerste aanzet.

Men veronderstelt de instelling van een bijzondere opsporing en rechtspleging door Politie en Justitie
Recht in eigen hand voorkomen (zoals in Frankrijk met L'Épuration na 25 augustus 1944 zal geschieden).
Zet uit je hoofd iets van doodschieten (zonder vorm van proces dan).
Niet louter lidmaatschap der N.S.B. doch de daden binnen N.S.B.-verband zijn strafbaar. Toch werden hele gezinnen die met de beweging als sympathisant meeliepen in een van de 50 kampen à 1000 personen gedetineerd. Later zal het boek "Kamptoestanden" verschijnen.
De politieman die Joden opspoort is strafbaar. Dit zal later onjuist blijken aangezien het gehele politieapparaat zoals altijd opsporingswerkzaamheden verricht en zij niet altijd weet of een verdachte van Joodse afkomst nu hierom of vanwege de verdenking van een strafbaar feit wordt aangehouden. De regering in ballingschap moest een opsporingsapparaat paraat hebben en dat is... de bestaande politie! De politieman die lid is geweest van de N.S.B. werd inderdaad ontslagen doch wat te doen als deze (zo tegen het eind van de oorlog dan) Joden juist heeft geholpen zo niet heeft laten onderduiken? Deze zal zich mooi kunnen beroepen op het verricht hebben van vaderlandslievende daden en dit perfecterwijs als verdediging aanvoeren.

Spionage of noem het research wordt aangemoedigd feiten (nu: data geheten) te vergaren en te documenteren als ook veilig op te slaan
Noteer de namen van N.S.B.-leden nu al verdacht van landverraad.
Zij die in Duitse krijgsdienst gingen.

Tentoonstelling Goed/Fout in Bijzondere Collecties UB/UvA

Verraders van de Gestapo met zoals later zal blijken in extremo Joden die Joden verraadden. Alleen zijn verraders niet als zodanig herkenbaar anders kunnen zijn hun werkje toch niet meer verrichten,  zou ik zo zeggen, zeker als vertrouwen in hun naaste omgeving geschaad is. Niemand heeft Ans van Dijk verdacht alleen de caféhoudster Van Beeren (zuster van) dacht in een flits waarom ze nog niet weggehaald is...

Ans van Dijk - Gezinskaart

Een Van der Waals die een aantal scholieren van het Ig weet te charmeren is iets ongelooflijks!
Personeel van KZ's en gevangenissen die mishandelen of doden.
Ambtenaren die op enigerlei wijze hebben meegewerkt aan deportaties. Zo een principebesluit is onuitvoerbaar want welke ambtenaar weet toentertijd de verstrekkende gevolgen van zijn handelen laat staan wat er na deportatie is gebeurd? Handig is bij voorbaat iets te doen dat lijkt op medewerking maar in feite een nutteloze tegenwerking is waarop een verdachte zich later toch kan beroepen. De man moet immers ook aan het behoud van zijn betrekking en het welzijn van zijn gezin denken. Elders wordt zelfs gedetailleerd advies gegeven tot grootschalige sabotage maar dat is echt te gek voor woorden.
Zwarthandelaren.
Ronselaars voor krijgsdienst.
Aannemers en arbeiders die uit zichzelf (de definitie van collaboratie) hun diensten hebben aangeboden. Inderdaad werd de gewone man veel eerder vervolgd dan de grote jongen, immers de wederopbouw had juist die ondernemers met hun kennis van zaken nodig. Ooit gehoord dat een bunkerbouwer straf kreeg?
Propagandisten van nationaalsocialistisch gedachtegoed.

Te verwachten straffen
Doodstraf (hier is men in Nederland spaarzaam geweest), gevangenisstraf van levenslang tot tijdelijk  (hier is 10 jaar wel een grens met heel wat vervroegde vrijlantingen), opvoedingskampen (zeker met geallieerd filmmateriaal van de gang van zaken in Duitse concentratiekampen), confiscatie, geldboeten,

Hugo Boss die van een geallieerde rechtbank een geldboete kreeg van een millioen

ontslag of degradatie (niet vermeld 'n tijdelijke ontzetting uit, denk aan een arts lid van de KK), schadevergoeding of ontzegging van het Nederlanderschap. Het Nederlandsche Beheersinstituut met plaatselijke afdelingen onderzoekt de aanwezigheid van mogelijk vijandelijk vermogen en verstrekt dispensatie als opgave verkregen is van roerende en onroerende goederen, werkgevers en getuigen à décharge. We weten maar al te goed dat de kleine man het eerst de dupe is.
Nogmaals dringt men aan alleen de rechter te laten spreken en dit is toch heel beschaafd.


Er zal Recht gedaan worden. (februari 1944). Vrij Nederland J4, No. 10. 7-8.