Amstleven 70er en de Automatisering

AMSTLEVEN, Amsterdamse Maatschappij van Levensverzekeringen N.V.

Eerste publicatie in Hyves opgericht op 4 October 2010 

Beheerder Jos - Vrijheid van Mening
 
Beschrijving In dit uiterst conservatieve wereldje van de levensverzekering was hier te Amstleven opmerkelijkerwijs een joviale collegialiteit. Nog curieuzer: werkzaam als actuarieel rekenaar een ploeg oud-gedienden van de Koninklijke Marine.

Prachtig van natuursteen riant uitziend gebouw (van binnen echter oud!) op de hoek van de Keizersgracht en de Nieuwe Spiegelstraat. Ouderwetse toiletten.

Door de Delta fusie in 1970 van Amstleven met de N.V. Nederlandsche Lloyd Levenverzekering en de Hollandsche Societeit is alles vorüber. Het bedrijfsautomatiseringssysteem van de HS wordt norm ten koste van het ondoorzichtige systeem van Amstleven maar de Time-Sharing die zo sensationeel was blijft gehandhaafd. Dan, met een deskundige verhuizing, in dit fraaie en grote gebouw aan de Herengracht trekken de drie participanten in. Al snel blijkt de leidinggevende staf van de HS dominant.
Vervolgens wordt dit hapklare Delta-concern door de Engelsen gekocht (mevrouw B. Swildens van de ondernemingsraad zal dan ook spreken van bloedgeld) en zijn we inmiddels beland in 1973.
Doch deze laatste verwikkelingen vallen buiten het bestek dit Hyves-netwerk.


Branche Finance
Adres Nieuwe Spiegelstraat 17 (oud)
Plaats Amsterdam

Waar ik zat en verder:: Afdeling Wiskunde Collectief:
Vijfhoekige zaal met afgesneden punt van de kruising. Parallel aan de korte zijde het bureau van de actuaris de heer J.C.M. Schaapsmeerders.

De heer Christ van de Watering, chef contracten.
De heer Lammers, ex koopvaarder. Beweerde dat hij in zijn funtie hulpofficier van Justitie was. Maar die heb je ook op elk politiebureau.
De heer Versluys, ex-marinier ("Een marinier is geen matroos doch een scheepssoldaat!") Kenmerkende uitspraak dat computercijfers en -letters zo klakkeloos geloofd worden.
De heer Van der Schleij. Een beleefde en hartelijke man die ik na het overlijden van zijn vrouw ernstig te neergeslagen in Buitenveldert zag lopen.
De heer Spigt, bescheiden en consciëntieus werker. Ongeveer 2015 overleden.
De heer Schuurman, schrandere jongeman met eigen rekenmachine.
J.A. Heitmann, actuarieel rekenaar, contractbeheer, programmeur Time-Sharing en later Cursusleider Time-Sharing MARK IV Honeywell-Bull.
En vijftien anderen.

De bureau-rekenmachines waren van groot formaat, te gevoelde je de koning te rijk. De cijfers waren in de bedrading van rode gloeilampjes verwerkt en lichtten langzaam op. Bij een defect werd gewoon de hele kaart vervangen en elders met de soldeerbout gerepareerd.

Verder:
Een man in donker driedelig kostuum die een goed werkend kaartsysteem heeft ontwikkeld. Hij werd met respect bejegend. De bedrijfsautomatisering stond nog in de kinderschoenen: wat er al bestond bleef altijd ondoorzichtig door data's in te voeren tussen haakjes welke elders zo werden getypt op ponskaarten. Er was geen instructieboek.
Zelf baarde ik opzien door mij als eerste in het bedrijf te kleden in Levi's jeans. Maar ook daar was ik een vrij mens.

De heer Bokhorst met een zekere leiding over de Time-Sharing.

Directeur de heer J.D. van de Wetering die minder hiërarchische afstand tot het personeel had dan gewend. Vertrekt na de fusie.
Hoofd automatisering de heer (drs?) Stoffel die zal vertrekken na de fusie.
Hoofd Personeelszaken de heer J. Voskuil met parate kennis van elke werknemer. 
H.F. Oosterling (O & V)
Kwikkel Automatisering, hiermee geen samenwerking. De Time-Sharing stond hier eigenlijk naast en werd door Kwikkel gevoeld als een niet betrouwbare concurrent.
Hoogedoorn, PZ, kende vele namen uitwendig, Was actief in de voetbalwereld.
Ruitenbeek directie ging mee naar DLP.


Time-Sharing de sensatie:: Met de invoering (1970) van de Time-Sharing werd voor een ware sensatie gezorgd: men zag weliswaar de mainframe niet doch men genoot direct verbinding.

De computer stond in een centrum van Honeywell Bull te Cleveland, het MarkII Netwerk, de verbinding ging over een vaste telefoonlijn en het te bedienen apparaat was een ouderwetse en luidruchtige telexmachine van nieuwe makelij. Na lange tijd kwam er een moderner en rustiger apparaat.

Ik noteerde op 4 juli 1973:
Op het gebied van de Time -Sharing heeft Honeywell-Bull het beste ter wereld te bieden. Het intelligentiepijl van de gemiddelde Amerikaanse programmeur ligt beneden dan dat van de Europese. De computerverkoop in Europa vergeleken met die van Amerika is zuiniger en efficiënter; Amerikanen smijten direct met enorme geheugenruimtes. Kleine geheugens daarentegen dwingen programmeurs tot slim en efficiënt schrijven maar dit is er thans niet meer bij. Ik weet van Bull-Nederland dat een programma ook inzichtelijk moet blijven voor een latere man. Daarom is het aan te bevelen om eerst alles uit te schijven en alles te tekenen in blokschema. Mark IV is in ontwikkeling. Duitsland en Japan lopen voorop in ontwikkeling van de elektronische verwerking en Amerika richt zich hierop.

Wij programmeerden in Basic alhoewel door technici Fortran gebruikt werd.
Het met de hand geschreven programma konden wij off-line op een tape (ponsband) intypen. De eerste run was het spannendst: hoeveel instructiefouten werden opgesomd? Wij konden in het programma direct correcties aanbrengen, ongelofelijk voordeel t.o.v. voorheen compilers en assemblers met wachttijd, van de on-line verbinding. Basic leent zich goed voor style-sheets (zeg: lay-out) en we verkregen hier dus een documentatie die voor de administratie direct te gebruiken was.
Tijdrovend was natuurlijk de input zelf te typen op ponsband en te controleren.

Een zaak als volgende heb ik altijd bedroevend gevonden. De aanvankelijke administratieve controle geschiedde met de voorhanden handberekeningen vol afrondingen en interpolaties. Er werd dus verwacht, als blijk van conservatieve weerstand,  met het programma exact de historische handmatige cijferij te volgen. Dit maakte het mij onmogelijk de in de programmeertaal Basic voorhanden matrixfuncties te benutten, juìst vanwege die afrondingen.

1. In dit opzicht werd de vooruitgang belemmerend.
2. Maar ook door de latere fusie zo machtig geworden bedrijfsautomatisering die het niet kon dulden dat er in kleine kring een afzonderlijke elektronische verwerking plaatsvond.
3. Zo kreeg de heer Bokhorst een zekere leiding over de Time-Sharing die ook de kosten van de service mocht beheren, wat tot gevolg had dat de heer als eerste (hij kwam soms om acht uur al!) zijn tijd achter de telex doorbracht en anderen moesten wachten. Een paar jaren was deze heer en meester totdat in de nieuwe bedrijfsorganisatie hij ondergeschikt aan de heer Frans Pasteuning in een team werd opgenomen en ik in een team van de heer H.A.W.M. Schlatmann. Doch dit valt buiten het bestek. 

De Time-Sharing cursus.
Alhoewel Amstleven al was opgegaan in Delta Lloyd is dit hoofdstuk een overlap.
In najaar 1972 publiceerde in mijn cursus-syllabus. Tot 8 februari 1973 werd door mij de cursus georganiseerd. De zeer uitvoerige syllabus van 100 pagina's, 3½cm dik werd door mij in 2½ maand (450 uur) samengesteld op basis van mijn driejarige ervaring. Van 26 oktober 1972 tot 14 december 1972 zijn 12 lessen gegeven van 2 uur.

Extra medewerking kreeg ik van:
J.de Schipper, verrichtte een Handleiding I.B.M. Time-Sharing op andere wijze.
F.M.J. Wolfkamp, maakte een schets van Fortran maar de man was daarin niet beroepshalve werkzaam.

De deelnemers waren:
R.M. Wildschut, P.J.A. van Bree, A. Warmerdam, T.L.L. van Tubergen, P.M.N. Wortel. P.C. Duys, J.A.S. Greven, C.J.P. Söhngen, C.J. Kwakman, J.L.P. van der Vaart en H.G. Smink.

Ik schreef een verslag van de opgedane bevindingen waaruit blijkt dat de deelneming aan de cursus een werknemer met een geregelde administratieve functie nog geen perspectief biedt dat er een programmeur uit voortkomt. Eigenlijk, achteraf gezien, was dit ook niet de vooropgezette bedoeling geweest van de cursisten.
De fase A omvatte medewerkers vertrouwd te maken met de apparatuur, de beschikbare programma's, het te verrichten codeerwerk, kortom het zelfstandig verwerken van input zodanig dat, zonder programmeerwerk via bestaande programma's de gewenste output wordt verkregen.
De cursussen voor de fase B en C werden derhalve geschrapt, ook voortgang met een beperkte groep is niet gewenst. De leiding van het bedrijf werd d.m.v. een rapportage o.b.v de door mij verstrekte gegevens door de heer Schlatman geïnformeerd.

Een andere affaire wordt door mij hoog opgespeeld inzake de competentie inzake het gebruik van de time-sharing apparatuur. Hierover schreef ik een document aan de directie.

VERSLAG
26/10/70

De heer Bokhorst manifesteert zich als een gewichtig persoon, met wiens op- en aanmerkingen men rekening moet houden, daar hij zich wat de prioriteit van zijn werkzaamheden betreft, zich tot een hogere taakverplichting geroepen acht dan geen ander. De werkzaamheden worden door hem, al of niet in overleg, tot spoed gepromoveerd, en naast een opposant met wel een spoedkarwei, tot superspoed. Hij reguleert zijn zaken met een hoge graad van nauwgezetheid, een Deutsche Gründlichkeit en een onverstoorbare evenwichtigheid, en stelt immer zijn opposanten voor faits-accomplis. Zelden komt het voor, dat hij een fout of meerdere fouten toegeeft, en dan nog slechts in die gevallen, als de opposant zelf als eerste fouten erkent waarna hij als klap op de vuurpijl na zijn bekentenis een paternalistisch betoog zal voeren, zodat hij toch als overwinnaar in het debatperk overblijft. Hij is een breedvoerig doch traag denkend persoon, met weinig flexibiliteit en na overdenking, eventueel in zijn privé-tijd, heeft hij zijn lezing met betrekking tot de problemen, die actueel zijn, paraat ook als geen ander.

In de Time-Sharing manifesteert de heer Bokhorst zich als een nauwgezet luisteraar en discussiant met betrekking tot de kosten en andere sales-management aspecten, waardoor ook hier een zelfverheffing plaatsvindt boven de normale analyse en programmeringswerkzaamheden. Ook de kosten verbonden aan andermans projecten liggen hem nauw aan het hart; zo heeft ondergetekende het meegemaakt, dat een van zijn plannen werd afgekraakt op de weinig diepzinnige manier: "Zoiets komt al gauw op fl 100,-."
Toen de toehoorders nauwelijks van de verbazing waren hersteld, zeide hij: "Nou ja, dan mag het fl 50,- kosten, het is toch veel...!"

Als sleutelbewaarder heeft hij ook zijn diensten geforceerd. Het is vele malen voorgekomen, dat hij voor zijn projecten hele dagen T.-S.-tijd reserveert, en anderen niet de gelegenheid geeft de tussenliggende brake tijd productief te maken, hetgeen wel een gewijzigde visie inhoudt van de T.-S.-gedachte! In sommige van die gevallen, dat ondergetekende een 'tussendoortje' werd vergund, stond hij dan ook achter zijn rug of zat in het T.-S.-hok te wachten tot de job geklaard was. Ondergetekende durft te wedden, dat als de tweede teletype geïnstalleerd is, hij de twee gelijktijdig voor zijn doeleinden zal opeisen wegens top-super-spoed.

Dat ondergetekende recent de duplicaat-sleutel moest halen, omdat de sleutelbewaarder niet wist of onverschillig was, dat de sleutel in zijn lade lag, heeft wel de stoot gegeven om tot een volgende conclusie te komen.
Concluderend kan gesteld worden, dat de heer Bokhorst kan worden ingedeeld in de klasse van neurotische mensen, met een irrationele angst voor minder zijn aan en onderdoen voor een ander, met eng-selectieve collega's, waardoor het voor een ander moeilijk gemaakt wordt om door middel van collegiale samenwerking tot bevredigende resultaten te komen.

Jos A. Heitmann


Actuariel Genootschap: Stichting voor Buiten-Universitair Onderwijs in de Actuariële Wetenschappen.
Gevestigd in het NedLLoyd gebouw.

De heer G.J. Schoonderbeek, secretaris.
De heer K. Gregorius, docent.

Gebouw Amstleven Keizersgracht/Nieuwe Spiegelstraat

Presentieprikklok bij in- en uitgaan gebouw.

Bijgewerkt: 22-11-2010, 30-11-2013, 1-8-2016

Contact: mailto: jaheit59@xs4all.nl